Back Sosiale media Afrikaans وسائل تواصل اجتماعي Arabic Medios sociales AST Nikickatatowipitcikana ATJ سوسیال مدیا AZB Soziale Medien BAR Social media BCL Сацыяльныя медыя Byelorussian Wasilah silaturahmi BEW Социална медия Bulgarian

Sosial media

Smartfon ekranında sosial media tətbiq nişanları.

Sosial media — virtual icmalar və şəbəkələr vasitəsilə məlumatların, ideyaların, maraqların və digər ifadə formalarının yaradılmasını və paylaşılmasını asanlaşdıran interaktiv texnologiyalar.[1][2] İndiki dövrdə mövcud olan müstəqil və daxili sosial media xidmətlərinin müxtəlifliyi səbəbindən sosial medianın tərifində çətinliklər yaranmasına baxmayaraq,[3][4] onun bəzi ümumi xüsusiyyətləri var:[2]

  1. Sosial media interaktiv veb 2.0 internet əsaslı proqramlardır.[2][5]
  2. İstifadəçi tərəfindən yaradılan məzmun (məsələn, mətn yazıları və ya şərhlər, rəqəmsal fotoşəkillər və ya videolar və bütün onlayn qarşılıqlı əlaqələr vasitəsilə yaradılan məlumatlar) sosial medianın can damarıdır.[2]
  3. İstifadəçilər sosial media təşkilatı tərəfindən hazırlanmış, onlar tərəfindən dəstəklənən vebsayt və ya proqramlar üçün xüsusi xidmət profilləri yaradırlar.[2][6]
  4. Sosial media istifadəçinin profilini digər şəxslərin və ya qrupların profilləri ilə birləşdirərək onlayn sosial şəbəkələrin inkişafına kömək edir.[2][6]

Media sahəsində "sosial" termini platformaların istifadəçi mərkəzli olduğunu və kommunal fəaliyyətə imkan verdiyini göstərir. Beləliklə, sosial medianı insan şəbəkələrinin – sosial əlaqəni gücləndirən fərdlərin şəbəkələrinin onlayn vasitəçiləri və ya gücləndiriciləri kimi nəzərdən keçirmək mümkündür.[7]

İstifadəçilər adətən sosial media xidmətlərinə masaüstü kompüterlərində olan veb-əsaslı applikasiyalar vasitəsilə daxil olurlar və ya mobil cihazlarına (məsələn, smartfonlar və planşetlər) sosial media funksionallığı təklif edən xidmətləri endirirlər. İstifadəçilər bu elektron xidmətlər ilə məşğul olaraq yüksək interaktivliyə malik platformalar yaradırlar. Burada fərdlər, icmalar və təşkilatlar postlar paylaşa, birgə məzmun yarada, müzakirələr edə, iştirakçılıq edə və istifadəçi tərəfindən yaradılan və ya onlayn yerləşdirilən məzmunu dəyişdirə bilər.[1][6][8] Bundan əlavə, sosial media bloqlar, podkastlar, videolar və oyun saytlarının yaradılması ilə bağlı fikirlərin inkişaf etdirilməsi ilə yanaşı, xatirələri sənədləşdirmək, hansısa mövzu haqqında öyrənmək və onları araşdırmaq, özünü reklam etmək və dostluq əlaqələri yaratmaq üçün istifadə olunur.[9]

100 milyondan çox qeydiyyatdan keçmiş istifadəçisi olan ən populyar sosial media saytlarından bəzilərinə "Twitter", "Facebook" (və onunla əlaqəli "Messenger"), "WeChat", "ShareChat", "Instagram", "QZone", "Weibo", "VK", "Tumblr", "Baidu Tieba" və "LinkedIn" daxildir. İnterpretasiyasından asılı olaraq bəzən sosial media xidmətləri adlandırılan digər məşhur platformalara "YouTube", "QQ", "Quora", "Telegram", "WhatsApp", "Signal", "LINE", "Snapchat", "Pinterest", "Viber", "Reddit", "Discord", "TikTok", "Microsoft Teams" və s. daxildir. Vikilər birgə məzmun yaradılması nümunələridir.

Sosial media vasitələri ənənəvi mediadan (məsələn, çap jurnalları və qəzetlər, TV və radio yayımı) keyfiyyət,[10] əhatə dairəsi, tezlik, yuzabiliti, aktuallıq və dərinlik[11] kimi bir çox cəhətdən fərqlənir. Bundan əlavə, sosial media vasitələri dialoqoji ötürmə sistemində (yəni, çoxsaylı mənbələrdən çoxsaylı qəbuledicilərə), ənənəvi media vasitələri isə monoloqoji ötürmə modeli (yəni, bir mənbədən çoxlu qəbuledicilər üçün) əsasında fəaliyyət göstərir. Məsələn, bir qəzet çoxlu abunəçiyə çatdırılır və bir radio stansiyası eyni proqramları bütün bir şəhərə yayımlayır.[12]

İnternetin dramatik şəkildə genişlənməsindən sonra rəqəmsal media və ya rəqəmsal ritorika bir mədəniyyəti təmsil etmək və ya müəyyən etmək üçün istifadə edilməyə başlanmışdır. Rəqəmsal mühitdə mövcud olan ritorikanın öyrənilməsi bir çox alimlər üçün yeni mühüm prosesə çevrilmişdir.

Müşahidəçilər sosial medianın istifadəsi mövzusuna nəzər yetirən zaman burada çoxlu müsbət və mənfi təsirləri qeyd etmişdilər. Sosial media fərdin real və ya onlayn icmalar ilə əlaqə hissini təkmilləşdirməkdə rol oynayır, həm də korporasiyalar, sahibkarlar, qeyri-kommersiya təşkilatları, vəkillik qrupları, siyasi partiyalar və hökumətlər üçün effektiv ünsiyyət (və ya marketinq) vasitəsi kimi çıxır edir. Müşahidəçilər həmçinin, siyasi iğtişaşlar zamanı sosial mediadan ünsiyyət və təşkilatlanma vasitəsi kimi istifadə edən ictimai hərəkatların artdığını görmüşdülər.

Sosial mediadan həmçinin, doğru və ya yalan xəbərləri oxumaq və ya paylaşmaq üçün istifadə etmək olar.

  1. ↑ 1 2 Kietzmann, Jan H.; Hermkens, Kristopher. "Social media? Get serious! Understanding the functional building blocks of social media". Business Horizons (Submitted manuscript). 54 (3). 2011: 241–251. doi:10.1016/j.bushor.2011.01.005. ISSN 0007-6813. 2019-09-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-23.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 Obar, Jonathan A.; Wildman, Steve. "Social media definition and the governance challenge: An introduction to the special issue". Telecommunications Policy. 39 (9). 2015: 745–750. doi:10.2139/ssrn.2647377. SSRN 2647377.
  3. ↑ Tuten, Tracy L.; Solomon, Michael R. Social media.marketing. Los Angeles: Sage. 2018. 4. ISBN 978-1-5264-2387-0.
  4. ↑ Aichner, T.; Grünfelder, M.; Maurer, O.; Jegeni, D. "Twenty-Five Years of Social Media: A Review of Social Media Applications and Definitions from 1994 to 2019". Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking. 24 (4). 2021: 215–222. doi:10.1089/cyber.2020.0134. PMC 8064945 (#bad_pmc). PMID 33847527 (#bad_pmid).
  5. ↑ Kaplan, Andreas M.; Haenlein, Michael. "Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media". Business Horizons. Bloomington, Indiana: Kelley School of Business. 53 (1). 2010: 61, 64–65, 67. doi:10.1016/j.bushor.2009.09.003. 2021-03-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-28. Social Media is a very active and fast-moving domain. What may be up-to-date today could have disappeared from the virtual landscape tomorrow. It is therefore crucial for firms to have a set of guidelines that can be applied to any form of Social Media [...].
  6. ↑ 1 2 3 Boyd, Danah M.; Ellison, Nicole B. "Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship". Journal of Computer-Mediated Communication. 13 (1). 2007: 210–30. doi:10.1111/j.1083-6101.2007.00393.x.
  7. ↑ Dijck, Jose van. The Culture of Connectivity: A Critical History of Social Media (ingilis). Oxford University Press. 2013-01-02. ISBN 978-0-19-997079-7.
  8. ↑ Schivinski, Bruno; Brzozowska-Woś, Magdalena; Stansbury, Ellena; Satel, Jason; Montag, Christian; Pontes, Halley M. "Exploring the Role of Social Media Use Motives, Psychological Well-Being, Self-Esteem, and Affect in Problematic Social Media Use". Frontiers in Psychology. 11. 2020: 3576. doi:10.3389/fpsyg.2020.617140. ISSN 1664-1078. PMC 7772182 (#bad_pmc). PMID 33391137 (#bad_pmid).
  9. ↑ Schurgin O'Keeffe, Gwenn; Clarke-Pearson, Kathleen. "The impact of social media on children, adolescents, and families". Pediatrics. 127 (4). 2011: 800–804. doi:10.1542/peds.2011-0054. PMID 21444588. 2023-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-23.
  10. ↑ Agichtein, Eugene; Castillo, Carlos; Donato, Debora; Gionis, Aristides; Mishne, Gilad. "Finding high-quality content in social media" (PDF). WISDOM – Proceedings of the 2008 International Conference on Web Search and Data Mining. 2008: 183–193. 2023-05-23 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-23.
  11. ↑ Tao, Xiaohui; Huang, Wei; Mu, Xiangming; Xie, Haoran. "Special issue on knowledge management of web social media". Web Intelligence. 14 (4). 18 November 2016: 273–274. doi:10.3233/WEB-160343. 16 July 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2023 – Lingnan scholars vasitəsilə.
  12. ↑ Pavlik, John; MacIntoch, Shawn. Converging Media 4th Edition. New York, NY: Oxford University Press. 2015. səh. 189. ISBN 978-0-19-934230-3.
From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne